Kantonalni sud u Mostaru je dana 6.3.2018. godine donio presudu u predmetu broj 58 0 Ps 140879 16 Pž, kojom je valutna klauzula oglašena ništavom, iz razloga što „…odredba čl. 395. ZOO-a dopušta ugovaranje valutne klauzule, čiji je smisao zaštita povjerioca od većeg pada vrijednosti domaćeg novca od dana zaključenja ugovora do njegove potpune realizacije (trajni ugovori sa novčanom obavezom, kao što je ugovor o kreditu). Prema ovoj odredbi ugovarači mogu ugovorom odrediti obavezu dužnika u domaćoj valuti vezujući je za protivvrijednost neke strane valute na određeni dan (u konkretnom slučaju dan dospjelosti anuiteta na naplatu), a sve u jednom jedinom cilju da se povjerilac – banka, zaštiti od eventualne inflacije domaće valute.
Svrha valutne klauzule jeste da je dužnik u vrijeme dospjelosti novčane obaveze dužan
Identičan stav je iznesen u presudi Kantonalnog suda u Mostaru u predmetubroj 58 0 Ps 135733 Pž, od 27.2.2018. godine, a u predmetu broj 58 0 P
073137 15 Gž od 5.3.2018. godine ovaj sud je u cijelosti oglasio ništavim ugovor sa valutnom klauzulom u chf.
U izdanju izdavačke kuće Savremena administracija, 1995. godine izdat je Komentar Zakona o obligacionim odnosima kojeg je priredio prof. dr Slobodan Perović, u kojem se objašnjava smisao i prava svrha valutne klauzule normirane odredbom člana 395 ovog zakona. U tom smislu je istaknuto:
„Rešenje predviđeno u članu 395 ZOO predstavlja izmenu zakonskog rešenja koje je važilo do promena ZOO izvršenih u junu 1993. godine.
Prema rešenju, koje je važilo do 26.6.1993. godine, novčane obaveze koje, protivno posebnom saveznom zakonu, glase na plaćanje u zlatu ili nekoj stranoj valuti mogle su se realizovati samo u domaćem novcu prema kursu koji je važio u trenutku nastanka obaveze.
Takvo zakonsko rešenje pogodovalo je dužniku, koji je, odugovlačenjem za isplatom znatno smanjio svoju novčanu obavezu, zbog promene kursa i rasta cene zlata.
Bitna promena u odnosu na dotadašnje rešenje izvršena je u pogledu momenta konverzije (umesto dana nastanka obaveze, sada se dinarska protivvrednost utvrđuje u trenutku ispunjenja obaveze). Na taj način se, u skladu sa principom ekvivalentnosti međusobnih obaveza, posebno u uslovima visoke inflacije i čestih devalvacija domaće valute, sada važećim rešenjem zaštićuje potraživanje poverioca.“
Jasno je da valutna klauzula jeste i treba da bude zaštitna, a ne profitna, kako se to u praksi domaćih banaka nažalost dešava. Evropski sud pravde, a zatim i nacionalni sudovi zemalja Evropske unije su jasno prepoznali ovaj problem, a takođe i problem informisanosti potrošača, u ovom slučaju korisnika kredita o smislu i ekonomskim posljedicama zaključenja valutne klauzule, što je kod banaka koje su plasirale kredite sa valutnom klauzulom izostalo, zbog čega su ti ugovori oglašeni ništavim.
No comments yet.